⁉️ شبهه
بنا بر آیه 6 سوره هود خداوند فرموده
وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِی الْأَرْضِ إِلاَّ عَلَی اللَّهِ رِزْقُها …
هیچ زنده متحرکی در این زمین ( از حیوان و جن و انس ) نیست مگر آنکه روزی او بر عهده خداست …
پس چرا یکی در اروپا و آمریکا در رفاه و دیگری در آفریقا در فقر ؟! این چه عدالتی است ؟
✅ پاسخ
♦️ به نظر من این آیه به این معنا نیست که کسی از رزق محروم نمی شود. بلکه به این معناست که اگر بناست رزقی به کسی برسد از جانب خداست. مثلاً خدای سبحان در مورد نعمت حیات هم می فرماید: خداست که حیات می دهد و میمیراند: (لَهُ مُلْکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ یُحْیی وَ یُمیتُ وَ هُوَ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ (حدید/2) حال سوال این است که آیا کسی نمی تواند این مانع این نعمت الهی نسبت به برخی انسان ها شود؟
♦️ یا اینکه خدای سبحان می فرماید: (هدایت بر عهده ی ماست؛ إِنَّ عَلَیْنا لَلْهُدى (لیل/12) حال آیا کسانی (از شیطان گرفته تا دشمنان و حتی دوست ناباب) نمی توانند مانع هدایت شوند؟ چرا.
♦️ رزق هم همین طور است خدای سبحان رزق تمام جنبدگان را مهیا کرده است. اما این انسان ها هستند که به یکدیگر ظلم می کنند و مانع رزق یکدیگر می شوند.
♦️ البته سنت الهی نیز در این دنیا بر این است که با اختیاری که به انسان ها داده است، آنها را امتحان کند. چه آنهایی که رزق دیگران (یا حق حیات و هدایت و…) را ضایع می کنند بدین وسیله آزمایش می شوند و چه کسانی که رزقشان به سبب رفتارهای نامناسب دیگر انسان ها کم یا نامناسب است آزمایش می شوند.
♦️ نکته مهم
❇️رزق دوگونه است، رزق محتوم و رزق مشروط. توضیح اینکه بخشی از رزق حتماً به انسان می رسد حتی اگر تلاشی برای آن نکرده باشد. اما بخشی دیگری از رزق مشروط به تلاش و کوشش کافی برای رسیدن به آن است. مفسرین می گویند با توجه به اینکه در آیه مذکور (ما من دابة الا علی الله رزقها) برای موجودات از واژه «دابة» استفاده شده است، تلویحا لزوم تلاش برای رسیدن به رزق و رفع موانع تاکید شده است. بنابراین اگر کسی به هر دلیلی از تلاش برای رسیدن به رزق کوتاهی نماید یا برای رفع موانع (انسانی و غیر انسانی) تلاش نکند، مقصر خود اوست.
♦️ نکته2
❇️در آیه مذکور در مورد برابری مقدار دارایی چیزی بیان نشده و تنها صحبت از اصل رزق است. بنابراین همانطور که اقتضای دنیای مادی وجود تفاوت هاست (سیاه و سفید و کوتاه و بلند و استعدادهای مختلف و ….)، ضرورتا مقدار ثروت و رفاه افراد می تواند متفاوت باشد. البته یادآوری می شود، در نگاه توحیدی همه اینها آزمایش هایی برای سنجش رفتار انسان در صحنه های مختلف است.
السلام علیک یا اباعبدالله الحسین